En sık görülen kanser cinsleri ortasında yer alacak ama…
Tedavisinde yeni gelişmeler umut veriyor
Ülkemizde her yıl yaklaşık 8.500 kişi pankreas kanseri tanısı alıyor
Pankreas, hastalanana kadar ismini çok da duymadığımız küçük bir organımız. Ortalama 100 gram yükü, 20 cm uzunluğu var. Pankreas, kan şekerinin düzenlenmesi ve sindirime yardımcı olan yapıların salgılanmasından sorumlu. Sindirdiğimiz her besinde pankreasın rolü var. Bilhassa bu organda gelişen kanser, belirti vermeden sinsice ilerlemesiyle biliniyor. Pankreas kanseri tüm kanserler ortasında sıklık açısından 9. sırada olmakla birlikte, kansere bağlı ölümlerde 4. sırada yer alıyor. Hal bu türlü olunca bilim insanları ‘en ölümcül’ kanser tipleri ortasındaki yerini en alt sıralara düşürmek için yeni sistemler üzerinde çalışıyor. Günümüzde tedavi yollarındaki gelişmeler ve teknolojik ilerlemeler sayesinde sinsice ilerleyen ve belirti verdiğinde çok geç kalındığı düşünülen pankreas kanseri, tedavi edilebilen hastalıklar ortasına girebiliyor. Ülkemizde her yıl yaklaşık 8.500 kişinin pankreas tanısı aldığını belirten Acıbadem Altunizade Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Murat Gönenç açık ameliyatların yerini kapalı ameliyatların alması, neoadjuvan tedavilerin gelişmesi, farklı uzmanların bir ortaya gelerek tedavi konusunda ortak karar alması üzere çeşitli gelişme ve yeni yaklaşımların tedavi muvaffakiyetini artırdığını vurguluyor. Prof. Dr. Murat Gönenç, pankreas kanseri tedavisi hakkında merak edilen 10 soruyu yanıtladı, kıymetli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
Tedavide tümörün evresi değerli mi?
Hastalığın evresi belirlenmeden tedavi planı yapılmıyor. Pankreas kanseri birinci periyotlarında bile lenf sıvısı, kan ve hudut dokusu yoluyla uzak bölgelere yayılabiliyor. Yapılan çalışmalar, bu hastaların kanında dolaşan kanser hücreleri olduğunu, bu hücrelerin uzak bölgelere sıçrayarak metastaz ismi verilen yeni kanser odakları oluşturduğunu gösteriyor. Kanserin yayılımı, diğer organlarda görülüp görülmemesi üzere etmenler hastalığın evresini ortaya koyuyor. Pankreas kanserinin kabaca dört evreye ayrıldığını anlatan Prof. Dr. Murat Gönenç, evre belirlemenin tedavi metotlarını seçme ve bu metotların muvaffakiyetini artırmada kıymetli rolü olduğunu belirtiyor.
En tesirli tedavi prosedürü hangisi?
Pankreas kanserinde en tesirli tedavi olan cerrahi tedavi, kanserli dokuların pak sonlarla ve tam olarak çıkartıldığını teyit etme imkanı veriyor. Kanser cerrahisinde emelin, tümörü kesmeden, parçalamadan, yırtmadan velhasıl tümöre hiçbir ziyan vermeden ve geride tümör kalıntısı bırakmadan çıkartmak olduğunu belirten Prof. Dr. Murat Gönenç, “Pankreas kanserinde uzun soluklu ve kalıcı bir tedavi cevabının olmazsa olmaz öğesi cerrahi tedavidir” diyor. Fakat birçok vakit cerrahinin yanı sıra öbür tedavi yolları de kullanılıyor. Başta kemoterapi olmak üzere başka sistemlerin takviyesi olmaksızın yalnızca cerrahi tedavi ile pankreas kanserini yenmek çoklukla mümkün olmuyor. Bu yollardan hangisini ve hangi sırayla kullanılacağını belirlemek yeterli bir tedavi şemasının belkemiğini oluşturuyor. Ameliyat öncesi kemoterapi kullanılan ve uygun karşılık alan tüm hastalar cerrahi tedavi adayı oluyor.
Ameliyattan evvel pankreasın evresi netleşiyor mu?
Ameliyat öncesi klinik olarak kimi görüntüleme teknikleriyle hastalığın evresi belirlenmeye çalışılıyor. Lakin cerrahi olan hastalarda ameliyat öncesinde gerekli tüm incelemeler yapılmış olsa da, cerrahi sırasında ve sonrasında daha ileri bir evre saptanması mümkün. Cerrahi sırasında karnın içinde küçük kanser odaklarının, büyük damarların etrafına yayıldığı görülebiliyor. Cerrahi sırasında alınan kanserli dokuların patolojik incelemesi yapılıyor ve bu sonuçlar, ameliyat öncesi belirlenmiş olan klinik evreden daha ileri olabiliyor.
Tedavide muvaffakiyet oranını artıran faktörler neler?
Cerrahi teknoloji, anestezi ve ağır bakım tekniklerinin yanı sıra genel tıbbi bakımdaki gelişmeler, pankreas kanseri cerrahisinin sonuçları üzerinde de olumlu tesir yapıyor. “Bir vakitler pankreas cerrahisi de pankreas kanseri kadar makûs bir şöhrete sahipti” diyen Prof. Dr. Murat Gönenç kelamlarına “Cerrahi teknik ve teknolojide meydana gelen gelişmeler sayesinde bugün artık büyük pankreas ameliyatlarına bağlı mevt oranı yüzde 2-3’ün altına inmiştir.” diye devam ediyor. Tıpkı vakitte kemoterapi ve ışın tedavisindeki gelişmeler de başarıyı artıran öbür ögeler. Cerrahi ve onkolojik prosedürler hastalığın durumuna nazaran birbirini destekleyecek biçimde kullanılarak tedavinin tesiri yükseltiliyor.
Ameliyat metodu kıymetli mi?
Günümüzde pankreas kanseri konusunda giderek artan deneyim, pankreas cerrahisi konusunda birden fazla ameliyatın kapalı sistemle yapılmasını sağlıyor. Kapalı metotlar; laparoskopik ve robotik cerrahi oluyor. Bilimsel çalışmalar pankreas kanseri cerrahisi kelam konusu olduğunda açık ve robotik sistemler ortasında kanser cerrahisi açısından bir fark olmadığını gösteriyor. Lakin kapalı ameliyatlar, hastada bariz ölçüde az ağrı duyulmasını, süratli güzelleşmeyi ve olağan hayata süratle dönülmesini sağlıyor. Bu da ameliyat sonrası süreçte hasta açısından değerli kazanımlar sağlıyor.
Önce ameliyat mı, kemoterapi mi?
Bu sorunun cevabının kanser teşhis, tedavi ve takibinde rol oynayan tüm branşlardan uzmanların katıldığı tümör kurullarında verilebileceğini vurgulayan Prof. Dr. Murat Gönenç, “Hastanın genel sıhhat durumu, hastalığın evresi ve cerrahi tedavinin riskleri üzere birçok öge göz önünde bulundurularak en âlâ karar verilmeye çalışılır. Kabaca, birinci evre haricinde, tedaviye kemoterapi ile başlanması tercih edilir” diyor.
İleri evre pankreas kanseri tedavi edilebilir mi?
Yakın vakte kadar dördüncü ve hatta üçüncü evre pankreas kanserinde cerrahi tedavinin hiçbir yeri olmadığına inanıldığını hatırlatan Prof. Dr. Murat Gönenç, “Gelişen kemoterapi ilaçları ve protokolleri sayesinde bu evredeki hastaların kimilerinde kemoterapiye son derece güzel cevap alındığı görüldü. Evresi ne olursa olsun, kemoterapiye çok güzel karşılık alınan tüm hastalara muhtemel cerrahi tedavi adayı gözüyle bakmak gerekiyor” diyor.
Kemoterapi tedavide kesinlikle kullanılıyor mu?
Cerrahi, pankreas kanserinde temel tedavi prosedürü olsa da tek başına kâfi olmuyor. Hastalık, diğer organlara yayılma eğiliminde olduğu için tüm bedendeki kanser hücrelerine tesir eden tek prosedür olan kemoterapinin tedavide tesirli bir öge olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Murat Gönenç, “Kemoterapi, temel kanser odağının küçülmesini sağlayabiliyor. Bu sayede hem daha evvel cerrahi olarak çıkartılmaya uygun olmayan tümörler, cerrahi uygun hale gelebilir hem de cerrahi tedavinin muvaffakiyet talihi artırılabilir. Üstelik tüm bedendeki kanser hücrelerine tesir edebilmesi de çok kıymetli bir kazanımdır” diye bilgi veriyor.
Işın tedavisine ne vakit başvuruluyor?
Işın tedavisinin pankreas kanseri tedavisinde de kullanıldığını belirten Prof. Dr. Murat Gönenç, “Bu metot, kanserin kaynaklandığı bölgede çok ilerlemiş olması halinde kemoterapiye yandaş olarak kullanılabiliyor. Bazen ameliyat sonrasında da geride kanser hücresi kaldığından kuşku edilirse ışın tedavisi tercih edilebiliyor.” diyor.
Neoadjuvan tedavi niye yapılıyor?
Kanser tedavisinin gelişiminde ortaya çıkan en kıymetli kavramlardan biri de “neoadjuvan tedavi”. En tesirli formülü cerrahi olan kanserlerde, cerrahi için bir pürüz olmasa dahi tedaviye öteki yollarla başlanmasına “neoadjuvan tedavi” ismi veriliyor.
Pankreas kanserindeki yeri şimdi tartışmalı olsa da çok erken evre hastalık haricinde, dünyada genel olarak neoadjuvan tedaviye yönelim görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Murat Gönenç, bunun münasebetlerini şöyle anlatıyor: “Neoadjuvan tedavi yapılmasının pek çok nedeni var. Öncelikle pankreas kanseri daha erken devirlerde bile bedenin uzak bölgelerine sıçrayabiliyor. Kemoterapiyle sisteme yayılmış kanser hücrelerinin yok edilmesi gerekir. Ayrıyeten cerrahi tedavi öncesinde kemoterapiye cevap değerlendirilmiş olur. Zira kemoterapiye cevapsız olan hastalıkta tek başına cerrahi tedavi ile başarılı sonuçlar elde etmek çoklukla mümkün olmuyor. Kıymetli bir kazanımı da tümörün küçülmesini sağlayarak cerrahi tedavinin muvaffakiyet bahtını artırabiliyor. Cerrahi sonrası oluşacak meseleler nedeniyle kemoterapiye başlanmasında yaşanabilecek vakit kaybını da engellemiş oluyoruz.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
