Blok-zincirin en üst seviyede güvenlik, teyit edilebilirlik ve randıman sağlayabileceğini belirten Prof. Dr. A. Arif Ergin, farklı uygulamalarla birçok alanda geleceği şekillendirebileceğini anlattı
Prof. Dr. Ergin, Türkiye’de de işini ciddiye alan, evraklarını ve varlıklarını âlâ korumak isteyen çok sayıda şirketin blok-zinciri kullanmaya başladığını söyledi
Adını daha sık duymaya başladığımız blok-zincir (blockchain) teknolojisi, gelecek on yıllara damgasını vuracak üzere görünüyor. Blok-zincir merkezî olmayan bir bilgisayar ağında, yapılan tüm süreçlerin şifrelenerek bir daha değiştirilemeyecek biçimde ağdaki her bilgisayara kaydedilmesi aslına dayanıyor ve günümüzde, kripto paranın yanı sıra siyaset, hukuk, sıhhat, gayrimenkul, finans, besin üzere birçok alanda da kullanılıyor.
Blok-zincire ve kullanım alanlarına ait bilgi veren Yeditepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. A. Arif Ergin, blok-zincirin merkezi bir otoriteye bağlı kalmaksızın, pek çok bilgisayarın bir ortada çalıştığı bir “dağıtık sistem” olduğunu belirtti. Eski bir kavram olan “dağıtık sistemi” ise birbirleri ile koordineli olarak çalışan pek çok ufak modülden oluşan sistemler olarak tanımlayan Prof. Dr. Ergin, “Örneğin vergi, finans ve hatta imece sistemleri üzere. Dağıtık bir sistem aslında ‘çokluğun gücü’nü kullanmak üzere kurgulanmış bir sistemdir” dedi.
Para, Bilgi ya da Evrak
Blok-zincirde benzersizliğin ya da düzmece olup olmadığının denetiminin dağıtık bir ortamda yapıldığını kaydeden Prof. Dr. Ergin, “Bu bir para için olabileceği üzere az ya da çok değerli rastgele bir bilgi yahut evrak için de uygulanabilir. Mesela son yıllarda NFT (non-fungible token) ile sanat yapıtlarının alınıp satılması bile gündeme oturdu. Emsal formda bir şirketin tahrif edilmesini önlemek istediği değerli kayıtları da blok-zincirlerde tutulabiliyor” diye konuştu.
Merkezden Uzaklaşıyorlar
Son on beş yıl içinde hesaplamaların yanı sıra bilgi, doküman ve kayıtların dağıtık olarak tutulmasının da yaygınlaştığına işaret eden Ergin, “Günümüzde dağıtık yapılar merkezî idareden uzaklaşma eğilimi gösteriyor ve bunun geleceğimizin şekillenmesinde daha fazla rol alacağı açıktır” tabirlerini kullandı.
Dağıtık süreçlerin merkezî bir otorite olmadan yapılması fikrinin 1980’li yıllarda kripto parayı ortaya çıkardığını lisana getiren Prof. Dr. Ergin, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Tüm bankacılık süreçleri elektronik ortamda yapıldığında paranın sahibinin kim olduğu büsbütün takip altındayken nakitte bu takip mümkün değil. Kripto paranın çıkışı elektronik ortamda sahipliği takip edilemeyen bir para ünitesinin oluşturulması kanısına dayanıyor. Parayla yaptığınız tüm elektronik süreçler banka üzere merkezî bir uyum ünitesine dayanıyor. Bu merkezîlikten ve sahiplik beyanı süreçlerinden dağıtık sistemlerle çıktılar. Kripto paranın ve daha genel olarak blok-zincirin oluşumu, dağıtık hesaplama yeteneğinin üzerine kurulmuştur. Bu yüzden uzun müddet kripto paranın ‘yasadışı işler’ için icat edildiği argüman edildi.”
Merkezi Sistemlerin Zaafı
“Merkezi sistemlerin en kıymetli zaafı hacklenebilir olması” diyen Ergin, şöyle devam etti:
“Ya çok sık yedekleyip güvenliğini arttırmak için yüksek bütçe ayıracaksın ya da blok-zincir’e geçip bilginin durduğu bir merkez olmadan, merkezî büyük bir sunucuya gerek kalmadan otomatik olarak kendini koruyan bir sistem kuracaksın, bilgilerin inançta olacak. Türkiye’de de işini ciddiye alan, evraklarını ve varlıklarını uygun korumak isteyen çok sayıda şirket blok-zincir’i kullanmaya başladı.”
Bilgisayarınız Siz Tatildeyken de Çalışabilir
Yeterli donanıma sahip pek çok ufak bilgisayarın birlikte (paralel) kullanılmasıyla dağıtık sistemin oluşturulabileceğini ve bu bilgisayarların, çeşitli yazılımlar yüklenerek insansız olarak da çalıştırılmaya devam edebileceğini anlatan Prof. Dr. Ergin, böylelikle blok-zincir teknolojisinde var olan bilgisayarlardan da azamî randıman alınabileceğini anlattı. Ergin, “Örneğin iş yerinde duran bilgisayarlar, bir tatil olduğunda kapatılır ve fonksiyonsuz hale gelir. Lakin bunları blok-zincirin birer blokları olarak sisteme dâhil edersek iş yerine aldığınız her bilgisayar yüzde 20-30 randımanla çalışırken randımanı yüzde 100’e yaklaştıracak halde çalıştırabilirsiniz. Her bilgisayarın bir hesaplama gücü var ancak bunları geceleri ve tatilde boşuna yatırıyoruz” formunda konuştu.
Blok-zincir teknolojisinden, oy kullanmada da yararlanılabileceğini anlatan Ergin, “Oy hakkı olan 60 milyon insanın, rastgele bir hile olmadan oy kullanabileceği bir sistem de kurulabilir. Toplumsal ve kültürel olarak da evrilmemizi sağlayacak bir altyapı da oluşturabilir. Yalnızca bir şirketin kayıtlarının borsa pahası ile ilgili değil problem. Blok-zincir sistemlerinin tüm alanlarda kullanılması noktasında, eğitimin de kıymeti ortaya çıkıyor. Eğitimin çeşitliliğinin ve bakış açılarının gelişmesi gerekir” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
