147 ADET TİTANİK TARTISINDA BESİN TÜRKİYE’DE ÇÖPE GİDİYOR!
Birleşmiş Milletler (BM) 2021 Besin İsraf Endeksi Raporu’na nazaran, Türkiye’de yılda kişi başı 93 kilogram, toplamda 7.7 milyon ton besin israf ediliyor. Global çaptaki besin israfı ise 1.3 milyar ton’a yaklaşıyor. Yalnızca Türkiye’de, bir yılda israf edilen besinin yükü 147 adet Titanik gemisinin ya da 762 adet Eyfel Kulesi’nin yüküne muadil.
Açlık probleminin tahlili daha çok üretmek değil, şuurlu tüketmektir.
BM Besin ve Tarım Örgütü’nün 2013 tarihli araştırmasına nazaran, dünyada besin israfının önlenmesi ile besin üretiminin yüzde 60 oranında azalması sağlanabilir. 30 yıl içinde dünya nüfusunun 9 milyara ulaşması beklenirken, bu nüfusu beslemek için, mevcut tüketime nazaran, besin üretiminin yüzde 70 artması gerekiyor: BM bu ölçünün besin israfını azaltarak da karşılanabileceğini belirtiyor.
2 Milyon Ton Besin İsrafı Bilinçlendirme ile Önlenebilir
İTÜ Geliştirme Vakfı Okulları, Ekrem Elginkan Lisesi öğrencileri Çağla Akbaş ve Yaren Arıkan, Ana alanı Coğrafya Tematik Alanı Sürdürülebilir Kalkınma olan “Yiyeceğin Kadar Al” isimli projeleriyle TÜBİTAK tarafından düzenlenen 2022 Yılı Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması’nda İkincilik mükafatına layık görüldü. Gençlerin projesi 14-16 Mart tarihlerinde gerçekleşen İstanbul Avrupa Bölge Sergisi’nde de yer aldı.
Öğrenciler, öncelikle bir bilinçlendirme çalışması ile Türkiye’deki besin israfının önemli ölçüde önlenebileceğini okullarında yürüttükleri araştırma ile saptadılar. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Maksatları doğrultusunda hazırlanan proje, atık hiyerarşisinin birinci basamağı olan ‘önleme’ gayesi ile geliştirilerek, tüketicinin şuurunun artırılması hedeflendi.
Öğrenciler bir ay boyunca okulun çeşitli yerlerine astıkları afişler, posterler ile bir yemek menüsünde yenmeyen yemek ve besinler hakkında bilgilendirme yaptılar. Yapılan bilinçlendirme çalışması sayesinde öğrenciler kendi liselerinde besin israfının yüzde 34 oranında azaldığını birinci ayın sonunda belirlediler. Proje sayesinde, Ekrem Elginkan Lisesi’nde yıllık iki ton besinin taşınması, bertaraf edilmesi için harcanan kaynaklar tasarruf edildiği üzere besinlerin üretimi, lojistiği ve bertaraf edilirken ortaya çıkan karbon ayak izi de azaltıldı. Benzeri projelerin yaygınlaşması ve gündelik hayata uyarlanması ile Türkiye’de besin israfı 2 milyon ton azaltılabilir.
Gıda İsrafını Önlemek İçin Ebeveynlere Öneriler
İTÜ GVO Rehberlik Servisi, ebeveynlerin çocuklarının tüketim alışkanlıklarını değiştirmek ve çocukların besin israfına neden olmasını önlemek için şu tekliflerde bulunuyor:
Rol Model Olun: Çocuklar çoğunlukla etrafını taklit ederek öğrenirler, ebeveynlerin yemek konusundaki şuurlu davranışları, çocukların da bu şuuru erken yaşta elde etmesini sağlayacak en kıymetli ögedir.
Gıdaların Nasıl Üretildiğini Öğretin: Çocukların besinin serüvenini anlaması için ziraî üretim yapılan tarlaları görmesi yahut konutunuzda bir saksıda yetiştireceğiniz meyve yahut zerzevat ile gün gün üretim serüvenin içinde bulunması, onların besinleri israf ederken bir defa daha düşünmesini sağlayacaktır.
Yemek Porsiyonlarını Küçültün: Açgözlülük besin israfının temel nedenlerindendir. Bu yüzden yemek porsiyonlarını makul derecede tutarak besin israfını önleyebilirsiniz.
Yemekleri Sempatik Halde Servis Edin: Birden fazla çocuk görünüşünü sevmediği için bir yemeği reddeder, sevmediği lakin sağlıklı beslenmesi için kesinlikle yemesi gereken yemek ve besinleri yaratıcı ve eğlenceli biçimde servis edin.
Yemek ve Orta Öğün Hazırlama Sürecine Çocukları Dahil Edin: Çocuk yemek yapma sürecine dahil olabilecek kadar büyük ise yaşına uygun bir misyon ile yemek yapma, orta öğün hazırlama sürecine dahil edilmelidir. Böylece emeğin değerini anlayacak ve tabağındaki yemek konusunda seçiciliği azalacaktır.
Yemek Puanları Toplama Oyunu: Her öğün servis edilen besinlerin ve yemeklerin listesini haftalık olarak cetvel haline getirin. Günün sonunda çocuğa neden birtakım yemeklerin, yiyeceklerin yenmediğini sorun ve yediklerini puanlayın. Her gün 10 puan üzerinden haftalık 70 puan üzerinden hazırlanacak cetvelde puan skalaları için mükafatlar belirleyin. Bu biçimde çocuğun şuurlu tüketim uğraşlarını teşvik edebilirsiniz.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
