Nilüfer Belediyesi’nin düzenlediği Misi Akademi’de bu hafta “Yemeğin ve Yemenin Arkeolojisi“ başlıklı atölye düzenlendi. İsmail Gezgin rehberliğinde gerçekleşen atölyede yemek yeme davranışının vakit içinde değişimi ele alındı.
Nilüfer Belediyesi Nilüfer Kütüphane Müdürlüğü tarafından düzenlenen ve iki gün süren Misi Akademi farklı husus ve konukları ağırlamaya devam ediyor. Çevrimiçi gerçekleşen akademide bu kere “Yemeğin ve Yemenin Arkeolojisi“ başlıklı atölye düzenlendi. Arkeolog ve müellif İsmail Gezgin önderliğinde düzenlenen atölyeye Bursa dışından da çok sayıda kişi katıldı.
İsmail Gezgin atölyede “Yemek yeme davranışımız vakit içinde nasıl değişti?”, “Atalarımız vejeteryan mıydı ?”, “Yemek ve şiddet kültürü ortasında bir bağ var mıydı ?”, “Prehistorik beslenme mümkün müdür ?” üzere bahisleri iştirakçilerle ele aldı. Milyonlarca yıl öncesinden bugüne değişen yeme biçimlerini anlatan Gezgin, birinci atalarımızın vejetaryen hatta vegan olduğuna, insanın daha sonra hayvan yiyen bir canlıya dönüştüğüne dikkat çekti.
Arkeolojik dataların birinci alet üretiminin gerçekleştiği Paleolitik Devir’den uygarlık sürecine kadar olan vakit dilimi boyunca insanın beslenme sistemi içinde en değerli hissenin yüzde 41 oranıyla karbonhidratlara ilişkin olduğunu gösterdiğini anlatan Gezgin, “İnsan-besin alakasının kırılma noktalarından biri alet üretimi. Alet imalinin da son bilgilere nazaran yaklaşık olarak 3,3 milyon yıl evvel başladığını Kenya’da yapılan çalışmalar gösteriyor. Sonra ateşin devreye girmesi var ki tekrar bunun milyon yıllık bir tarihi var aslında. Varsayımı olarak, yaklaşık olarak 800 bin yıldır pişirme sürecinin gerçekleştirdiğini biliyoruz ki bunların hepsi hem insan vücudunu farklılaştıran hem de insanın aslında tabiatla bağlantısını değiştirip dönüştüren gelişmeler” diye konuştu.
En son kırılma noktasının ise yerleşik nizama geçiş olduğunu tabir eden Gezgin, “10-12 bin yıl evvel hayvanların evcilleştirilmesi ve tarımın başlatılması ile milyon yıllık beslenme alışkanlıklarını, hatta hayat biçimini değiştiren bir süreç yaşanmış” dedi.
Evrimsel süreçlerdeki beslenme alışkanlıklarına dair datalar paylaşan Gezgin, arkeolojinin insan cetlerinin beslenmesine ait bu delillere nasıl ulaştığını da anlattı. Gezgin, “Çok değişik bilgilerden biri de diş taşları ve diş tartarlarından elde edildi. Bu tartarların içeriğini bir formda tahlil etmeyi ve hangi besinler tükettiğini göstermeyi başaran bir bilimle karşı karşıyayız. Onun ötesinde tekrar Çatalhöyük’te yapılmış bir çalışmada çömlek kesimlerinin içindeki besinler tahlil edilebildi” dedi.
Ateşle birlikte insanın sindirim sisteminin değiştiğini ve kısaldığını anlatan İsmail Gezgin şöyle devam etti: “İnsan-besin alakası ateşten evvel, insanın hiçbir şeyi değiştirip dönüştürmeden tabiattan aldığı direkt bir bağ. Ateşle bir arada yani tahminen de birinci kimyasal süreçle karşılaşıyoruz, besin yemeğe dönüşüyor. Ateşle birlikte sindirim sistemimiz değişti, kısaldı. Zira atalarımızın sindirim sistemi daha uzun. Daha yumuşak besin elde ettiğimiz için çene kemiğinin küçüldüğünü, dişlerin daha zayıfladığını ya da daha küçüldüğünü söz etmek mümkün.”
İki gün süren atölyede İsmail Gezgin iştirakçilerin sorularını da yanıtladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
